Cội nguồn và hậu quả của xung đột Israel-Palestine, cũng như khủng hoảng người tị nạn tại khu vực Rafah

Cuộc xung đột giữa Israel và Palestine bắt nguồn từ cách đây 2.000 năm. Sau khi Vương quốc Do Thái bị Đế chế La Mã tiêu diệt, người Do Thái bị trục xuất khỏi quê hương và phải sống rải rác khắp nơi. Đến thế kỷ 19, phong trào chủ nghĩa phục quốc Zionism (Chủ nghĩa phục quốc Do Thái) khao khát trở về quê hương đã xuất hiện, và người Do Thái đã đàm phán với Anh Quốc - nước đang cai trị khu vực Palestine thời bấy giờ, dẫn đến việc Liên Hợp Quốc thông qua Nghị quyết về việc phân chia Palestine năm 1947, và Israel được thành lập vào năm 1948.

Tuy nhiên, trong quá trình này, rất nhiều người dân Palestine đã phải rời bỏ quê hương, dẫn đến Chiến tranh Trung Đông lần thứ nhất. Kể từ đó, các cuộc xung đột giữa Israel và Palestine vẫn tiếp diễn, và tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi phong trào Hồi giáo cực đoan Hamas giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội Palestine năm 2006. Hamas đã kiểm soát Dải Gaza và tấn công Israel, khiến Israel đáp trả bằng cách tăng cường tấn công vào Dải Gaza.

Tháng 10 năm 2023, một cuộc giao tranh quy mô lớn đã nổ ra giữa Israel và Hamas, khiến nhiều người dân mất nhà cửa tại Dải Gaza. Theo Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên Hợp Quốc cho người Palestine (UNRWA), hiện có khoảng 5,9 triệu người tị nạn Palestine, trong đó hơn 2 triệu người tập trung tại Dải Gaza. Gaza có diện tích 360 km², với mật độ dân số lên tới 5.555 người/km², là một khu vực có mật độ dân số rất cao. Những người tị nạn đang phải đối mặt với điều kiện sống khắc nghiệt, thiếu điện, nước sạch và dịch vụ y tế.

Trước tình hình này, Liên Hợp Quốc, các tổ chức phi chính phủ quốc tế và các chính phủ trên thế giới đang hỗ trợ nhân đạo, nhưng để đạt được giải pháp hòa bình lâu dài, cần có nỗ lực từ cả Israel và Palestine. Gần đây, quân đội Israel đã yêu cầu người dân ở khu vực Rafah (phía nam Dải Gaza) sơ tán tạm thời, đồng thời gợi ý khả năng tiến hành chiến dịch mặt đất trong tương lai, được cho là nhằm gây áp lực lên Hamas.

Tình hình chiến sự kéo dài 8 tháng tại Gaza và bế tắc trong quan hệ giữa Israel và Hamas đang khiến an ninh của người dân Rafah bị đe dọa nghiêm trọng. Quân đội Israel đã chỉ định khu vực Mawasi (ven biển Địa Trung Hải) và một phần khu vực Khan Yunis làm nơi sơ tán cho người dân Rafah, nhưng khả năng tiếp nhận số lượng lớn người di cư là rất hạn chế. Nếu tình hình leo thang thành chiến tranh mặt đất, người dân Rafah chắc chắn sẽ phải hứng chịu thương vong.