ญี่ปุ่นเปิดตัวธนบัตรใหม่หลังจาก 20 ปี… สัญญาณการเปลี่ยนแปลงสังคมญี่ปุ่นท่ามกลางกระแสธนบัตรใหม่

วันที่ 3 กรกฎาคม 2024 ญี่ปุ่นได้ออกธนบัตรใหม่เป็นครั้งแรกในรอบ 20 ปี มีผู้คนจำนวนมากมายต่อคิวหน้าธนาคารตั้งแต่เช้าเพื่อรับธนบัตรใหม่ และร้านค้าบางแห่งก็กำลังเร่งอัปเดตตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติและเครื่องคิดเงิน

ที่ย่านอุเมดะ โอซาก้า มีการแจกจ่ายหนังสือพิมพ์ฉบับพิเศษเพื่อแจ้งข่าวการออกธนบัตรใหม่ และผู้คนจำนวนมากที่เดินทางไปทำงานต่างรู้สึกยินดีที่ได้ครอบครองธนบัตรใหม่ มีพลเมืองคนหนึ่งกล่าวว่า “ผมตั้งตารอการออกธนบัตรใหม่ และรู้สึกยินดีที่ได้ครอบครองธนบัตรใหม่ในวันนี้ แน่นอนว่าผมจะเก็บไว้เป็นที่ระลึก” พลเมืองอีกคนหนึ่งกล่าวด้วยความยินดีว่า “ผ่านไป 20 ปีแล้วสินะ น่าทึ่งจริงๆ เงินสดนี่แหละดีที่สุด ขอบคุณครับ (หัวเราะ)”

ร้านค้าต่างๆ ก็ตอบสนองอย่างรวดเร็วเพื่อรองรับธนบัตรใหม่ ร้านราเมน ‘ไดอุ อันโกะ’ ในเมืองโอซาก้า เริ่มเตรียมพร้อมตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติสำหรับการใช้งานธนบัตรใหม่ตั้งแต่ครึ่งปีที่แล้ว แต่รองผู้จัดการสาขากล่าวว่า “เราเพิ่งเปลี่ยนเสร็จเมื่อปลายเดือนที่แล้ว เสร็จทันเวลาจริงๆ เนื่องจากปัญหาการขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์ ทำให้เครื่องจักรไม่สามารถส่งมอบได้ทันเวลา…” รองผู้จัดการสาขาเผยถึงความยากลำบาก ร้านราเมนแห่งนี้ยังคงใช้ตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติแบบเดิม แต่ปรับเปลี่ยนระบบภายในให้รองรับการใช้งานธนบัตรใหม่ ค่าใช้จ่ายในการปรับเปลี่ยนอยู่ที่ประมาณ 150,000 เยน รองผู้จัดการสาขากล่าวว่า “หวังว่าลูกค้าที่ถือธนบัตรใหม่จะแวะมาที่ร้านเรา”

จากข้อมูลของสมาคมอุตสาหกรรมเครื่องจักรระบบจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติของญี่ปุ่น ณ วันที่ 3 กรกฎาคม เครื่องเอทีเอ็มที่สามารถใช้ธนบัตรใหม่ได้มีมากกว่า 90% ตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติในร้านอาหารประมาณ 50% ในทางกลับกัน ร้านค้าบางแห่งเลิกใช้ตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติและเปลี่ยนมาใช้ระบบการชำระเงินแบบไร้เงินสดแทน นอกจากนี้ ตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติในระบบขนส่งสาธารณะสามารถใช้ธนบัตรใหม่ได้ประมาณ 8-90% สำหรับรถไฟ 6-70% สำหรับรถบัส และ 2-30% สำหรับตู้จำหน่ายตั๋ว

จากข้อมูลของกระทรวงเศรษฐกิจ การค้า และอุตสาหกรรมญี่ปุ่น อัตราการชำระเงินแบบไร้เงินสดของญี่ปุ่นในปีที่แล้วอยู่ที่ 39.3% ซึ่งต่ำกว่าประเทศอื่นๆ ความเชื่อมั่นในเงินสดที่สูง ความสะดวกในการใช้เอทีเอ็ม และความรู้สึกไม่ชอบใช้บัตรเครดิต เป็นปัจจัยที่ขัดขวางการแพร่หลายของการชำระเงินแบบไร้เงินสด รัฐบาลญี่ปุ่นตั้งเป้าที่จะเพิ่มอัตราการชำระเงินแบบไร้เงินสดให้สูงถึง 80% ในอนาคต และการออกธนบัตรใหม่ในครั้งนี้จะเป็นตัวเร่งให้สังคมญี่ปุ่นก้าวไปสู่สังคมไร้เงินสดหรือไม่นั้น เป็นสิ่งที่ต้องจับตามอง