Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ra lệnh bắt giữ Bộ trưởng Quốc phòng và Tổng tham mưu trưởng Nga… Liệu quân đội Nga đã bắt đầu sụp đổ?

Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã công bố vào ngày 25 tháng 6 năm 2024 rằng họ đã ban hành lệnh bắt giữ đối với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov của Nga liên quan đến cuộc xâm lược Ukraine, với cáo buộc phạm tội chiến tranh và các tội danh khác. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự hoan nghênh và kỳ vọng trước thông tin này, nhưng xét đến việc ICC trước đây cũng đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Vladimir Putin mà không thể thực hiện, khả năng lệnh bắt giữ lần này được thi hành vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Tình hình xung quanh quân đội Nga ngày càng trở nên hỗn loạn. Khoảng một năm trước, Tổng thống Putin đã bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng Gerasimov làm Tư lệnh tối cao của chiến dịch quân sự ở Ukraine. Liệu quyết định này có thành công? Tình hình thực tế của quân đội Nga vào thời điểm đó ra sao?

Vào tháng 1 năm ngoái, Tổng thống Putin đã thực hiện một động thái nhân sự chưa từng có tiền lệ khi bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov làm Tư lệnh tối cao của chiến dịch xâm lược Ukraine. Điều này được cho là phản ánh những khó khăn và sự trì trệ mà quân đội Nga đang gặp phải ở Ukraine. Từ mùa thu năm ngoái, Nga phải đối mặt với cuộc phản công của quân đội Ukraine và không đạt được nhiều thành công đáng kể trên chiến trường phía đông. Trong khi đó, tại Nga, các phe phái cứng rắn lãnh đạo các nhóm lính đánh thuê đang ngày càng có ảnh hưởng, dẫn đến những lời chỉ trích không ngừng nhắm vào quân đội.

Tổng thống Putin hy vọng rằng việc bổ nhiệm Gerasimov làm Tư lệnh tối cao sẽ giúp cải thiện tình hình chiến sự, bao gồm cả vấn đề hậu cần, nhưng trên thực tế, khả năng này dường như không cao. Các chuyên gia phân tích rằng việc bổ nhiệm Gerasimov là do Tổng thống Putin có "nhận thức sai lầm" về khả năng của ông ta trong việc dẫn dắt các hoạt động quân sự đến thành công.

Gerasimov được biết đến là người đề xuất "chiến tranh lai" kết hợp tấn công mạng và chiến đấu thông thường. Ông được ghi nhận là người đã dẫn dắt thành công chiến dịch sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014 và sau đó là các hoạt động quân sự của Nga ở Syria. Ông được coi là một nhân vật tinh hoa quân sự từ thời Liên Xô và đã đóng vai trò thực sự là người đứng đầu quân đội, trái ngược với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, người không có kinh nghiệm quân sự.

Tuy nhiên, không có nhiều yếu tố lạc quan về tương lai của Gerasimov trong vai trò Tư lệnh tối cao. Quân đội Nga đã bị quân đội Ukraine giành lại quyền kiểm soát tỉnh Kharkiv ở miền đông và rút khỏi Kherson ở miền nam vào mùa thu năm ngoái. Trên chiến trường phía đông, họ cũng chưa đạt được bất kỳ thành công đáng chú ý nào. Việc cung cấp vũ khí và đạn dược cũng không được thực hiện đúng cách, và tinh thần của những người lính phải tham gia chiến đấu với trang thiết bị thiếu thốn đang bị suy giảm, dẫn đến sự chỉ trích trong nước. Mặc dù Gerasimov đã bổ nhiệm 3 người, bao gồm cả tướng Sergei Surovikin, người tiền nhiệm của ông trong vai trò Tư lệnh tối cao, làm Phó tư lệnh, nhưng vai trò cụ thể của họ vẫn chưa rõ ràng.

Quân đội Nga đã chịu thiệt hại về người lên tới 100.000 người trong bối cảnh thiếu thốn về hậu cần, và khả năng cải thiện tình hình chiến sự chỉ bằng cách tổ chức lại lực lượng dường như không cao. Mặc dù vậy, việc bổ nhiệm Gerasimov làm Tư lệnh tối cao được cho là không phải xuất phát từ sự hợp lý về chiến lược mà là do quyết định chính trị của Tổng thống Putin nhằm bảo vệ quân đội Nga khỏi các phe phái cứng rắn đang ngày càng có ảnh hưởng, những người đang lãnh đạo các nhóm lính đánh thuê.

Quân đội Nga đang gặp phải những khó khăn lớn hơn dự kiến ở Ukraine trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, và lo ngại về một cuộc chiến tranh kéo dài đang gia tăng. Kể từ khi Gerasimov được bổ nhiệm làm Tư lệnh tối cao, tình hình chiến sự của quân đội Nga không được cải thiện đáng kể, và nếu thất bại trong cuộc tổng tấn công dự kiến sắp tới, quân đội Nga có thể sẽ phải đối mặt với tình huống nguy hiểm hơn.