Nền tảng kinh tế học đằng sau việc Nga bổ nhiệm chuyên gia kinh tế làm người đứng đầu Bộ Quốc phòng trong bối cảnh chiến tranh?

Nga đang có những động thái chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài sau cuộc xâm lược Ukraine. Nguyên nhân là do Tổng thống Vladimir Putin đã sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu vào ngày 12 và bổ nhiệm cựu Phó Thủ tướng thứ nhất Andrei Belousov, người phụ trách các vấn đề thực tế trong lĩnh vực kinh tế, làm Bộ trưởng Quốc phòng mới. Việc bổ nhiệm một chuyên gia kinh tế vào vị trí lãnh đạo Bộ Quốc phòng trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với khủng hoảng được đánh giá là một động thái chưa từng có.

Bộ trưởng Quốc phòng mới Belousov không phải là một nhân vật quân sự mà là người dân sự, đã hoạt động lâu năm trong lĩnh vực kinh tế. Ông từng giữ chức Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế và Thương mại, Phó Thủ tướng thứ nhất và tham gia vào các dự án quốc phòng như đổi mới ngành công nghiệp quốc phòng, phát triển máy bay không người lái. Việc bổ nhiệm này được cho là phản ánh ý định của Tổng thống Putin trong việc huy động nền kinh tế và ngành công nghiệp quốc phòng của Nga để chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài trong tương lai.

Nền kinh tế Nga đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, dẫn đến việc ngân sách quốc phòng có thể bị cắt giảm. Do đó, Nga cần phải sử dụng hiệu quả các nguồn lực hạn chế và cải thiện hệ thống hỗ trợ quân sự để đối phó với tình hình chiến tranh kéo dài. Mặc dù trước đó, chính phủ Putin đã nỗ lực hiện đại hóa ngành công nghiệp quốc phòng bằng cách tránh các lệnh trừng phạt, nhưng dưới thời Shoigu, quân đội Nga đã gặp khó khăn trong việc tiến hành chiến tranh.

Một số người hy vọng rằng dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng Belousov, sức mạnh quân sự của Nga sẽ được cải thiện. Bởi vì Belousov đã từng dẫn dắt việc đổi mới ngành công nghiệp quốc phòng và tập trung vào phát triển các loại vũ khí tiên tiến như máy bay không người lái. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng chỉ thay đổi người đứng đầu Bộ Quốc phòng thôi thì không thể đảo ngược tình thế chiến trường.

Việc thay đổi nhân sự tại Bộ Quốc phòng được xem là một cách Nga thể hiện quyết tâm chiến đấu lâu dài với cả thế giới. Đồng thời, đây cũng là dấu hiệu cho thấy Nga đang xây dựng một hệ thống huy động bao gồm cả kinh tế và công nghiệp quốc phòng trên cơ sở đối đầu với phương Tây. Có thể hiểu đây là ý định nâng cao khả năng duy trì chiến tranh thông qua sự hợp tác chặt chẽ giữa kinh tế và quân sự.

Mặt khác, việc cựu Bộ trưởng Shoigu rời khỏi vị trí và được bổ nhiệm làm Thư ký Hội đồng An ninh do Tổng thống Putin chỉ huy cũng đáng chú ý. Nguyên nhân là do cựu Thư ký Patrushev đã rút khỏi tuyến đầu thực thi công việc. Nhờ đó, Putin đã củng cố hệ thống trực thuộc quyền lực của mình, hoàn thiện việc xây dựng chế độ chiến tranh.

Dự đoán rằng, càng kéo dài chiến tranh ở Ukraine, Nga sẽ càng huy động nhiều hơn về mặt thể chế và nguồn lực. Các lệnh trừng phạt càng kéo dài, khả năng cơ sở quyền lực của Tổng thống Putin càng được củng cố. Có ý kiến cho rằng cần phải xem việc thay đổi nhân sự tại Bộ Quốc phòng là một sự triển khai cho chiến tranh.