Problem nadmiernych mocy produkcyjnych w Chinach i konieczność reform strukturalnych

Chiny w ostatnim czasie wzbudzają obawy społeczności międzynarodowej z powodu nadmiernych mocy produkcyjnych w strategicznych sektorach, takich jak pojazdy elektryczne, panele słoneczne i baterie litowo-jonowe. Powodem jest dumpingowy eksport na rynki zagraniczne po niskich cenach, który jest możliwy dzięki ogromnym dotacjom rządowym.

Problem nadmiernych mocy produkcyjnych w Chinach i konieczność reform strukturalnych

Według badań Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) z 2021 r., chińskie firmy fotowoltaiczne kontrolowały ponad 80% udziału w rynku, mimo że zaspokajały jedynie 36% światowego popytu. Ponadto chińscy producenci baterii wyprodukowali w ubiegłym roku 747 GWh baterii, ale na rynku krajowym sprzedali tylko 387 GWh.

Zaostrzenie problemu nadmiernych mocy produkcyjnych doprowadziło do spadku wykorzystania mocy produkcyjnych w chińskich fabrykach do najniższego poziomu od 16 lat. Na ten stan rzeczy wpłynął również długotrwały kryzys na rynku nieruchomości i słaby popyt konsumencki, skutkujący spowolnieniem gospodarczym.

Jednakże podstawową przyczyną jest dziedzictwo po dawnym systemie planistycznym opartym na przedsiębiorstwach państwowych. Ochroniarstwo ze strony władz lokalnych, nieskuteczne realizowanie zaleceń centralnych władz dotyczących reform oraz niekontrolowane zwiększanie produkcji przez przedsiębiorstwa doprowadziły do nadmiernych inwestycji w zakłady produkcyjne.

Eksperci ostrzegają, że jeśli rząd chiński nie przedstawi na tegorocznym dorocznym posiedzeniu Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych konkretnych działań mających na celu ograniczenie nadmiernych mocy produkcyjnych, to spowolnienie gospodarcze będzie się pogłębiać, a ryzyko nasilenia sporów handlowych wzrośnie.

W tym celu Chiny muszą podjąć reformę przedsiębiorstw państwowych, dopuszczając likwidację nieefektywnych podmiotów. Konieczne jest również ograniczenie udzielania przez państwowe banki kredytów dla upadających firm, ściąganie zysków z przedsiębiorstw państwowych, ograniczenie dotacji ze strony władz lokalnych oraz zaostrzenie przepisów środowiskowych.

Przykładem, który ma duże znaczenie, jest Japonia, która po pęknięciu bańki spekulacyjnej w latach 90. przeprowadziła restrukturyzację gospodarki. Jeśli Chiny nie zreformują swojej gospodarki, spowolnienie gospodarcze będzie się pogłębiać, a jednocześnie wzrośnie protekcjonizm handlowy wobec chińskich produktów na świecie.