Tegen de achtergrond van de snelle verspreiding van het vogelgriepvirus in Japan, is er bezorgdheid dat het H5N1-hoogpathogene vogelgriepvirus het vermogen heeft verworven om zich aan cellen in de neus en keel van mensen te binden, waardoor het mogelijk is dat het virus niet alleen vogels maar ook menselijke cellen kan infecteren.

Een onderzoeksteam onder leiding van Professor Yoshihiro Kawaoka (virologie) van de Universiteit van Tokio heeft op 8 maart deze onderzoeksresultaten gepubliceerd in het Britse wetenschappelijke tijdschrift 'Nature'. Het onderzoeksteam heeft vastgesteld dat het H5N1-hoogpathogene vogelgriepvirus, dat in de Verenigde Staten tot een reeks besmettingen bij runderen in de melkveehouderij heeft geleid, het vermogen heeft verworven om zich aan de ademhalingscellen van mensen te binden. Dit betekent dat het virus meer kans heeft om niet alleen vogels maar ook menselijke cellen te infecteren.

Het onderzoeksteam heeft echter in experimenten met fretten vastgesteld dat besmetting via druppels tussen fretten moeilijk is. Aangenomen wordt dat bij mensen, vergelijkbaar met fretten, de kans klein is dat het virus zich snel zal verspreiden. Professor Kawaoka benadrukte echter: "Het is duidelijk dat dit een gevaarlijk virus is en snelle containmentis noodzakelijk."

Volgens het Japanse Ministerie van Landbouw, Bosbouw en Visserij werd het H5N1-hoogpathogene vogelgriepvirus in maart 2024 bij runderen in de Verenigde Staten ontdekt. Tot nu toe zijn er in Japan geen gevallen van menselijke besmetting gemeld, maar experts blijven waakzaam en zijn bezorgd over de mogelijke mutatie van het virus. De Japanse regering heeft de bioveiligheidsrichtlijnen voor pluimveehouderijen verscherpt om de verspreiding van vogelgriep te voorkomen, en heeft maatregelen genomen zoals het ruimen van geïnfecteerd pluimvee.

De Japanse regering staat erop dat de veiligheid van in Japan verkochte melk wordt gegarandeerd door middel van een hoge temperatuur-pasteurisatieproces. Sommige experts zijn echter van mening dat de mogelijkheid dat het virus via melk aan mensen wordt doorgegeven niet volledig kan worden uitgesloten, en roepen de regering op om toezicht en de reactiemechanismen voortdurend te versterken.

Het H5N1-hoogpathogene vogelgriepvirus is sinds 2003 wereldwijd in landen zoals Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten in verband gebracht met gevallen van menselijke besmetting. Besmetting bij mensen kan ernstige gevolgen hebben, en de meeste gevallen blijken te zijn veroorzaakt door contact met vogels of ander pluimvee. Tot op heden is er echter geen sprake van een continue verspreiding van mens-op-mens.

Wereldwijd neemt het aantal gevallen van vogelgriepinfectie toe, met voortdurende meldingen van besmettingen bij pluimvee en wilde vogels in gebieden zoals Europa, Azië, Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Experts uiten hun bezorgdheid over de mogelijkheid van menselijke besmetting en benadrukken de noodzaak om de inspanningen om de verspreiding van het vogelgriepvirus te stoppen en menselijke besmetting te voorkomen, via internationale samenwerking, te versterken.