Stedelijke herontwikkeling in Japan en de verandering van openbare ruimtes: de rol van particulier kapitaal en de noodzaak van een evenwichtige stedenbouw

Tegenwoordig, in veel gebieden rondom grote steden, vindt herontwikkeling volop plaats, wat ook gevolgen heeft voor openbare ruimtes zoals parken. Dit fenomeen is ook duidelijk zichtbaar in Tokio, Japan, met name in het Zuid-Ikebukuro (南池袋) Park en Miyashita Park (MIYASHITA PARK).

Deze parken laten een voortdurende strijd zien tussen openbaarheid en privé-domein, en roepen vragen op over de 'commercialisering van openbare ruimtes'. Speelt privékapitaal werkelijk een positieve rol door parken te activeren en de stad nieuw leven in te blazen? Of tast het juist de inherente waarde en het bestaansrecht van openbare ruimtes aan?

Het Zuid-Ikebukuro Park was vroeger een verzamelplek voor daklozen. Maar door herontwikkeling werden ze verdreven en kwamen er stijlvolle cafés en restaurants in de plaats. De komst van commerciële voorzieningen in het park maakte het een nieuwe trekpleister, maar tegelijkertijd vervaagde de oorspronkelijke openbare aard en de waarde als een open ruimte voor iedereen.

Miyashita Park is een park dat bovenop een winkelcentrum is aangelegd, direct verbonden met het Shibuya Station. Je kunt vanuit de binnenwinkelstraat rechtstreeks naar het park gaan, en het biedt diverse faciliteiten zoals gazons, bankjes en restaurants. Miyashita Park is een geliefde nieuwe toeristische attractie, maar sommigen bekritiseren het en zien het meer als onderdeel van een winkelcentrum dan als een park.

Zoals te zien is, leidt de komst van commerciële voorzieningen in stedelijke parken tot een voortdurende discussie over de oorspronkelijke functie en waarde van parken. Sommigen prijzen het positief en stellen dat privékapitaal de parken nieuw leven inblaast en aantrekkelijker maakt voor bezoekers, terwijl anderen kritiek uiten en stellen dat de gecommercialiseerde parken de traditionele openbaarheid aantasten.

Vooral het gebruik van zogenaamde 'afschrikkende architectuur' (hostile architecture) om bepaalde groepen, zoals daklozen, jongeren en skateboarders, uit te sluiten, roept vragen op over de toegankelijkheid en openheid van openbare ruimtes voor iedereen. Dit leidt tot kritiek dat de diversiteit en inclusiviteit van de stad worden ondermijnd.

De discussie rondom de commercialisering van openbare ruimtes, inclusief parken, neemt steeds meer toe. Hoewel privékapitaal een positieve impuls kan geven, zijn de negatieve aspecten zoals aantasting van de openbaarheid, uitsluiting en verlies van stedelijke identiteit niet te onderschatten.

Experts zijn het erover eens dat bij toekomstige stadsontwikkeling en herontwikkeling de commercialisering van openbare ruimtes niet volledig moet worden uitgesloten, maar dat er een evenwicht moet worden gevonden tussen openbaarheid en commerciële belangen door middel van verstandige stedelijke planning. Bovendien benadrukken ze dat een inclusieve aanpak essentieel is, waarbij de toegangs- en gebruiksrechten van iedereen tot openbare ruimtes worden gewaarborgd.