Hội nghị thượng đỉnh Nhật-Mỹ và tác động của chính sách kinh tế Biden - Cần chuẩn bị cho tình trạng đồng USD suy yếu và đồng Yên tăng giá

Ngày 7 tháng 5 năm 2022, các phương tiện truyền thông Nhật Bản đưa tin rằng Tổng thống Mỹ Biden đã phát biểu rằng nguyên nhân gây ra suy thoái kinh tế Nhật Bản là do "Nhật Bản đang thực hiện chính sách bài ngoại". Trước thông tin này, Chánh văn phòng Nội các Lindo đã tổ chức họp báo bày tỏ sự tiếc nuối khi cho rằng phát biểu của Tổng thống Biden xuất phát từ việc thiếu hiểu biết về chính sách của Nhật Bản và cho biết sẽ giải thích lại lập trường của chính phủ Nhật Bản cho phía Mỹ. Phát biểu này được cho là có liên quan đến chính sách kinh tế của chính quyền Biden, được gọi là Bidenomics.

Bidenomics nhắm đến mục tiêu vượt qua hai cuộc khủng hoảng, đó là đại dịch COVID-19 và tình trạng suy giảm việc làm. Cụ thể, chính sách này dự kiến sẽ thực hiện các biện pháp như tăng chi tiêu ngân sách, tăng thuế thu nhập doanh nghiệp, tăng lương tối thiểu, đầu tư cơ sở hạ tầng và chính sách ưu tiên hàng hóa sản xuất tại Mỹ (Buy American). Nếu các chính sách này được thực hiện, thâm hụt ngân sách của Mỹ sẽ tăng lên, dẫn đến giá trái phiếu chính phủ giảm và đồng USD dự kiến sẽ giảm giá.

Giáo sư Carter thuộc Đại học Princeton đã công bố kết quả nghiên cứu cho thấy cứ tăng chi tiêu chính phủ 1% thì GDP sẽ tăng 1,6%. Theo đó, chính sách tăng cường tài chính của chính phủ Biden được dự đoán sẽ góp phần thúc đẩy phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, nếu điều này dẫn đến hiện tượng đồng USD giảm giá và đồng Yên tăng giá thì nền kinh tế Nhật Bản có thể phải đối mặt với gánh nặng đáng kể.

Trên thực tế, Trung tâm nghiên cứu kinh tế Nhật Bản (Nikkei Research Center) ước tính rằng, dựa trên các yếu tố như nợ công và lãi suất thực tế, tỷ giá USD/JPY sẽ giảm mạnh từ mức 1 USD đổi 106 Yên (tính đến tháng 7-9/2020) xuống còn 1 USD đổi 97 Yên trong tương lai. Điều này phù hợp với xu hướng giảm giá của đồng USD dự kiến do Bidenomics tác động.

Chính phủ Nhật Bản cần phải chuẩn bị ứng phó với những biến động tỷ giá này. Thủ tướng Suga đã trình bày chiến lược tăng trưởng mới tập trung vào lĩnh vực "xanh" và "số" trong bài phát biểu về chính sách tại kỳ họp thứ 204 của Quốc hội, nhưng lại bị chỉ trích là thiếu các chính sách cụ thể. Trong trường hợp đồng Yên tăng giá, khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Nhật Bản chắc chắn sẽ suy yếu, do đó, việc đưa ra các giải pháp ứng phó là hết sức cấp bách.

Mặt khác, Tổng thống Biden và Thủ tướng Kishida đã có cuộc hội đàm cấp cao vào ngày 10 tháng 5, khẳng định việc tăng cường hợp tác quốc phòng, an ninh kinh tế và hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác như không gian vũ trụ. Hai nhà lãnh đạo cũng bày tỏ quan điểm phản đối việc Trung Quốc đơn phương thay đổi hiện trạng. Nhật Bản cần duy trì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với chính quyền Biden để giải tỏa những lo ngại về Bidenomics và giảm thiểu rủi ro kinh tế.

Tóm lại, chính sách kinh tế của chính quyền Biden có khả năng dẫn đến đồng USD giảm giá và đồng Yên tăng giá. Chính phủ Nhật Bản cần có các biện pháp ứng phó chủ động để giảm thiểu tác động tiêu cực. Việc hai nước phối hợp giải quyết các vấn đề liên quan đến biến động tỷ giá dựa trên thỏa thuận tăng cường hợp tác kinh tế trong cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Nhật cũng được kỳ vọng sẽ đạt được hiệu quả.