Japonya'nın mali durumu, dünya çapında en ciddi durumdadır ve uzmanlar, kamu maliyesinin hane halkından farklı olduğu iddialarına rağmen endişelerini dile getiriyor.

Nihon.com, son zamanlarda Maliye Bakanlığı eski başkan yardımcısı ve Kanagawa Üniversitesi özel davetli profesörü olan Yano Kouji ile bir röportaj gerçekleştirdi ve Japonya'nın mali durumu hakkında derinlemesine bir analiz yayınladı. Yano, Maliye Bakanlığı içinde finansal disiplin savunucusu olarak biliniyor ve geçmiş yönetimlerin önemli kişilerine eleştirilerini esirgememişti. 2021 yılının Ekim ayında aylık bir dergi olan Bungei Shunju'ya yazdığı bir makalede, "Mevcut durum devam ederse, kamu maliyesi çökecek" uyarısında bulunmuş ve Liberal Demokrat Parti başkanlık seçimleri ve Temsilciler Meclisi seçimleri sırasında yürütülen politik tartışmaları "ばらまき合戦 (para saçma yarışması)" olarak nitelemişti. Japonya'nın mali durumunu "Titanic'in bir buzdağına doğru ilerlemesi gibi" olarak tanımlayarak mali krize dikkat çekmişti.

Yano, Japonya'nın mali durumunu "timsahın ağzı"na benzeterek, yarım asırdır devam eden mali açığı ve "ekonomik canlandırma yoluyla vergi gelirlerinin artmasıyla mali durumun iyileşeceği" görüşüne yönelik eleştirilerini sürdürdü. Nüfus azalmasıyla birlikte sosyal güvenlik harcamalarının her yıl 800 milyar yen arttığını, ancak iş gücü azalmasıyla vergi gelirlerinin artışının yavaş olduğunu vurguladı.

Elbette, büyük ölçekli doğal afetlerin ve koronavirüs pandemisinin mali durumu kötüleştirdiği kabul edilebilir, ancak Yano, bu faktörleri göz ardı ederek mali açıdan temel sorunları uzun vadeli bir bakış açısıyla analiz etmemiz gerektiğini vurguladı. Edo döneminin sonlarına doğru tarım ekonomisi uzmanı olan Ninomiya Sontoku'nun, defalarca yaşanan doğal afet ve ekonomik dalgalanmalara rağmen, 100 yıl öncesine kadar uzanan hanların mali durumunu kökten analiz etmesini örnek olarak gösterdi.

Yano, Japonya'nın kamu borcu büyüklüğünün GSYİH'ye oranı bakımından dünya çapında 180 ülke arasında en düşük olduğunu ve son 30 yıldır sürekli olarak artmakta veya çok az artış gösterdiğini vurguladı.

Bu durumda Yano, "Yaşlıların tanımı yeniden değerlendirilmeli" iddiasında bulunarak, "yaşlı" tanımını yeniden gözden geçirerek sosyal güvenlik sisteminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini savundu. Bu, yaşlanan bir toplum haline gelmeyle birlikte hızla artan sosyal güvenlik maliyetlerine yönelik bir çözüm olarak, Japon toplumunda hararetli tartışmalara yol açıyor.

Öte yandan, NIRA (Ulusal Sosyal Güvenlik ve Nüfus Sorunları Araştırma Enstitüsü), "人口減少下の日本経済と財政の長期展望―2060年の家計の姿を描く (Nüfus azalmasının yaşandığı Japonya ekonomisi ve maliyesinin uzun vadeli görünümü - 2060 yılında hane halklarının durumunu gözlemleme)" adlı raporunda, Japonya ekonomisinin düşük büyüme hızını sürdürmesinin ve yaşlanmaya bağlı olarak sosyal güvenlik harcamalarının artmasının Japonya ekonomisinin geleceğine yönelik endişelere yol açtığını analiz etti. NIRA, hükümetin ve Japonya Bankası'nın politikalarının mevcut haliyle devam edeceği varsayımı altında, 2060 yılına kadar kamu borcunun artmaya devam edeceğini öngördü.

Ancak NIRA, olumlu bir tahminde de bulundu.

NIRA, 2060 yılına kadar GSYİH'nin %0,12'si oranında vergi artışı ile temel mali bakiyesini (PB) artıya çevirebileceğini analiz etti. Bu, her yıl tüm hanelerin eşit şekilde katkıda bulunması durumunda, 2060 yılında çalışan hanelerin ayda 28.000 yen, yaşlı hanelerin ise ayda 20.000 yen ek yük altında kalacağı anlamına geliyor.

NIRA, Japonya'nın maliyesinin karşı karşıya kalabileceği risk faktörleri olarak ①PB açıklarının devam etmesi ihtimalini ②faiz seviyesinin büyüme oranından düşük kalma olasılığını ③faiz seviyesinin büyüme oranını aşma olasılığını belirtti. Özellikle ③ durumunda, düşük faiz oranlarına ve deflasyona geri dönülmesi veya nadir görülen olaylar nedeniyle devlet tahvili kredi notunun düşürülmesi gibi örnekler verildi.

NIRA, TFP (Toplam Faktör Verimliliği) büyüme oranının %0,5 arttırılması durumunda, 2060 yılı itibarıyla toplam borç büyüklüğünün GSYİH'ye oranının %19,3 azaltılabileceğini ekledi.

Japonya'nın mali sürdürülebilirliğine yönelik endişeler artıyor ve yaşlanan bir toplum haline gelme, hızla artan sosyal güvenlik maliyetleri ve artan kamu borcu gibi çeşitli sorunlar, Japon hükümetinin gelecekte çözmesi gereken görevler olarak kalıyor.