Sự can thiệp của chính phủ Nhật Bản vào thị trường ngoại hối để đối phó với biến động mạnh của đồng Yên

Gần đây, sự biến động mạnh của đồng Yên đã tác động tiêu cực đến nền kinh tế Nhật Bản, khiến chính phủ và Ngân hàng Nhật Bản phải can thiệp vào thị trường ngoại hối nhằm ổn định tỷ giá.

Tháng 9 năm 2022, do đồng USD tăng giá mạnh khiến giá trị đồng Yên giảm mạnh, chính phủ và Ngân hàng Nhật Bản đã tiến hành can thiệp bằng cách bán USD và mua Yên với quy mô khoảng 2.800 tỷ Yên. Tuy nhiên, sau đó, xu hướng giảm giá của Yên vẫn tiếp diễn, khiến tỷ giá Yên/USD vào tháng 10 đã tăng lên mức cao kỷ lục trên 150 Yên.

Trước tình hình đó, chính phủ đã tiến hành can thiệp tỷ giá thêm hai lần vào ngày 21 và 24 tháng 10. Theo thông báo của Bộ Tài chính, quy mô can thiệp lần này lên tới khoảng 6.300 tỷ Yên. Đây là đợt can thiệp thị trường ngoại hối lớn nhất trong 24 năm qua.

Lý do chính phủ can thiệp quy mô lớn như vậy là bởi sự giảm giá mạnh của đồng Yên đang làm suy yếu đáng kể khả năng cạnh tranh xuất khẩu của các doanh nghiệp Nhật Bản, đồng thời dẫn đến lạm phát và gây áp lực lớn lên nền kinh tế hộ gia đình. Đặc biệt, xu hướng giảm giá Yên kéo dài đến cuối năm ngoái đã làm gia tăng lo ngại về việc làm giảm tác dụng của các biện pháp ổn định giá cả và tăng lương mà chính phủ đã nỗ lực triển khai.

Việc can thiệp tỷ giá được thực hiện theo chỉ thị của Bộ trưởng Tài chính, trong đó Ngân hàng Nhật Bản đóng vai trò đại lý thực hiện các công việc cụ thể. Ngân hàng Nhật Bản sẽ bán USD có sẵn trong Kho bạc ngoại hối đặc biệt ra thị trường và mua Yên bằng số tiền thu được.

Tuy nhiên, sau mỗi lần can thiệp, thị trường ngoại hối lại quay trở lại xu hướng giảm giá Yên, dẫn đến những chỉ trích cho rằng hiệu quả của việc can thiệp chỉ mang tính ngắn hạn. Trên thực tế, sau đợt can thiệp vào tháng 10 năm ngoái, tỷ giá vẫn duy trì ở mức 135 Yên, nhưng đến tháng 3 năm nay lại tăng trở lại mức 140 Yên. Một số ý kiến cho rằng sự khác biệt về chính sách tiền tệ giữa Mỹ và Nhật Bản là nguyên nhân cơ bản, do đó, cần có những giải pháp mang tính cơ bản hơn như điều chỉnh lãi suất để thu hẹp chênh lệch giá trị tiền tệ toàn cầu.

Một mặt, chính phủ Nhật Bản rất nhạy cảm với tỷ giá Yên/USD do tỷ trọng các doanh nghiệp xuất khẩu lớn và cấu trúc thương mại phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu năng lượng và nguyên liệu thô. Ví dụ, Toyota, một trong những doanh nghiệp xuất khẩu tiêu biểu, đã công bố khoản lỗ hối đoái ước tính 1.700 tỷ Yên do Yên giảm giá trong năm ngoái.

Chính phủ và Ngân hàng Nhật Bản dự kiến sẽ tiếp tục xem xét việc can thiệp tích cực để ngăn chặn những tác động tiêu cực của sự biến động quá mức của đồng Yên đối với nền kinh tế Nhật Bản. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên rằng thay vì can thiệp, việc tập trung vào các giải pháp mang tính cấu trúc và bình thường hóa chính sách tiền tệ để thu hẹp khoảng cách về giá trị tiền tệ toàn cầu mới là điều quan trọng.