Het probleem met roodrijst gezondheidsproducten: de waarheid over 'Phellemzuur' en de controverse rond toxiciteit

Recent veroorzaakte het opsporen van de malaria-onderzoeksstof, frebellic acid, in een rode gistrijst voedingssupplement van het Japanse farmaceutische bedrijf Kobayashi Seiyaku, grote opschudding. Hoewel frebellic acid nauwelijks gerelateerd is aan het rode gistrijst voedingssupplement zelf, wordt de discussie over de toxiciteit ervan steeds heviger.

Frebellic acid is een natuurlijk gevormde gele poederachtige verbinding, een metaboliet van een van de soorten zwarte schimmel, Penicillium viticola (FKI-4410). Deze stof werd voor het eerst in 1932 gerapporteerd, maar trok pas aandacht als een veelbelovende kandidaat voor een nieuw antimalariamiddel toen bleek dat het een sterke larvicide werking had op chloroquine-resistente malariaparasieten.

Maar frebellic acid had een ernstig probleem: in een muizenexperiment bleek dat bij tweemaal subcutane toediening van 5 mg/kg frebellic acid, 4 van de 5 muizen binnen 3 dagen overleden, wat wijst op een sterke toxiciteit. Hierdoor werd de ontwikkeling van frebellic acid als medicijn stopgezet en werd de focus verlegd naar onderzoek naar derivaten met een gemodificeerde chemische structuur, zoals 'tropon', 'tropolone', 'hinokitiol' en '7-hydroxytropolone'.

Waarom werd frebellic acid dan gevonden in het rode gistrijst voedingssupplement van Kobayashi Seiyaku? Experts vermoeden dat de schimmel die frebellic acid produceert, het rode gistrijstproduct tijdens de productie heeft besmet. Rode gistrijst ondergaat een tweefasig fermentatieproces, 'jongguk' en 'jeoguk', waarbij strikte controle van temperatuur en vochtigheid vereist is. Men vermoedt dat er ergens in dit proces een besmetting met externe schimmels heeft plaatsgevonden.

Anderzijds is er discussie over de vraag of frebellic acid zelf niertoxiciteit veroorzaakt. Shinjiro Inoue, emeritus hoogleraar aan de Tokyo Institute of Technology, merkte op: "Als je alleen kijkt naar de inhoud van de artikelen over de toxiciteit van frebellic acid, is het moeilijk om te concluderen dat het echt giftig is." In de betreffende studie werd frebellic acid toegediend aan met malaria geïnfecteerde muizen, en er stierven 4 muizen, maar het is volgens hem niet zeker of dit uitsluitend door frebellic acid kwam.

Professor Inoue betoogt verder dat de mogelijke toxiciteit door de interactie tussen frebellic acid en andere bestanddelen van rode gistrijst, zoals 'monacolines', in overweging moet worden genomen. Het feit dat schadegevallen alleen zijn waargenomen bij rode gistrijstproducten met een hoog gehalte aan monacolines, suggereert dat het probleem niet alleen met frebellic acid kan worden verklaard.

Uiteindelijk leidt de complexiteit van het voedingssupplementprobleem tot een steeds heftiger discussie over frebellic acid. Naar verwachting zal in toekomstige studies worden vastgesteld of frebellic acid daadwerkelijk toxisch is en hoe het niertoxiciteit veroorzaakt. Kobayashi Seiyaku moet de oorzaak van het probleem snel achterhalen en openheid van zaken geven om de bezorgdheid van het publiek weg te nemen.