Zatrucie organiczną rtęcią z ścieków – „choroba rtęciowa”, tragedia zatrucia rtęcią rozprzestrzeniona przez dziesięciolecia zaniedbań ze strony firm i rządu

Chwila zaniedbania przerodziła się w tragedię trwającą dziesiątki lat. Na początku lat 50. XX wieku w Minamata, niewielkiej wiosce rybackiej w japońskiej prefekturze Kumamoto, zaczęła się rozprzestrzeniać nieznana choroba neurologiczna. Z czasem okazało się, że jest to zatrucie rtęcią, zwane chorobą Minamata. Źródłem zatrucia były ścieki z pobliskiej fabryki chemicznej, zawierające organiczne związki rtęci.

Początkowo fabryka, lekceważąc powstającą w procesie produkcyjnym metylortęć, odprowadzała ją do morza w pobliżu Minamata. Organiczna rtęć, uwolniona do środowiska morskiego, gromadziła się w łańcuchu pokarmowym w owocach morza. Mieszkańcy Minamata, których dieta opierała się na tych produktach, zaczęli wykazywać objawy zatrucia. W tamtych czasach nie znano przyczyny choroby, dlatego nazywano ją „dziwną chorobą” (病, Byō). Jednak wraz z upływem czasu coraz więcej mieszkańców cierpiało z powodu objawów zatrucia i umierało.

Objawy zatrucia były zróżnicowane. Do najczęściej występujących należały: drętwienie kończyn, zaburzenia mowy, zwężenie pola widzenia, niestabilność postawy, utrata słuchu. W ciężkich przypadkach dochodziło do śmierci w ciągu kilku miesięcy. Szczególnie dotkliwe były skutki narażenia na rtęć w okresie płodowym, które objawiały się u dzieci objawami podobnymi do porażenia mózgowego.

Minęło ponad 10 lat, zanim ustalono prawdziwą przyczynę choroby, a w tym czasie fabryka usiłowała ukryć swoją rolę w tym procederze. Władze i organy administracyjne również zignorowały problem zanieczyszczenia. Wszystko to było spowodowane priorytetem nadawanym wzrostowi gospodarczemu i działalności przedsiębiorstw. Dopiero w 1968 roku oficjalnie uznano, że przyczyną choroby jest zatrucie metylortęcią, prowadzące do zaburzeń neurologicznych.

Rząd i sprawca zatrucia opracowali plany odszkodowań i środków zapobiegawczych. Jednak w tym samym czasie w regionie rzeki Agono w prefekturze Niigata zaobserwowano podobne przypadki zatrucia, co świadczy o tym, że tragedia nadal się rozprzestrzeniała. Opóźnienie w wyjaśnieniu przyczyn i podjęciu działań doprowadziło do cierpienia wielu mieszkańców.

Problem choroby Minamata nadal jest aktualny. Trwają spory dotyczące uznawania nowych przypadków choroby, a także procesy sądowe o odszkodowania ze strony rządu i przedsiębiorstw. To nie tylko problem zanieczyszczenia środowiska, ale przede wszystkim tragedia wynikająca z lekceważenia ludzkiego życia i zdrowia przez firmy i rząd. Powinniśmy pamiętać o tej tragedii i uczyć się na jej przykładzie, jak niebezpieczne jest lekceważenie życia i postawa bezczynności przedsiębiorstw.