ความขัดแย้งระหว่างญี่ปุ่นและจีนที่ทวีความรุนแรงขึ้นเกี่ยวกับหมู่เกาะเซนกากุ

หมู่เกาะเซ็นกากุ (尖閣諸島) เป็นหมู่เกาะร้างที่อยู่ในเขตปกครองของจังหวัดโอกินาว่า รัฐบาลญี่ปุ่นยืนยันว่าหมู่เกาะเหล่านี้เป็นดินแดนของญี่ปุ่นโดยชอบธรรมทั้งในทางประวัติศาสตร์และกฎหมายระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตาม รัฐบาลจีนเริ่มอ้างสิทธิ์ในหมู่เกาะเซ็นกากุตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1970 เป็นต้นมา หลังจากมีการคาดการณ์ว่าอาจมีแหล่งน้ำมันอยู่บริเวณรอบหมู่เกาะเซ็นกากุ และอ้างว่าหมู่เกาะเหล่านี้เป็นดินแดนของจีนมาแต่โบราณ

จีนอ้างสิทธิ์ในหมู่เกาะโดยอาศัยหลักฐานจากเอกสารและแผนที่โบราณที่ระบุถึงหมู่เกาะเซ็นกากุ รวมถึงตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ที่อยู่ใกล้กับแผ่นดินใหญ่ของจีน แต่ไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจีนเป็นฝ่ายค้นพบหมู่เกาะเหล่านี้ก่อนประเทศอื่น และการอ้างสิทธิ์ในดินแดนเพียงเพราะเป็นฝ่ายค้นพบหรืออยู่ใกล้เคียงนั้นไม่สามารถทำได้ ตามกฎหมายระหว่างประเทศ การได้รับการยอมรับในสิทธิเหนือดินแดนนั้นจำเป็นต้องมีหลักฐานแสดงเจตนาครอบครองอย่างชัดเจนและดำเนินการครอบครองอย่างต่อเนื่องและสันติมาโดยตลอด

แต่จนถึงปัจจุบัน จีนยังไม่สามารถนำเสนอหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าตนเองเป็นฝ่ายครอบครองหมู่เกาะเซ็นกากุอย่างมีประสิทธิภาพ ในทางกลับกัน จีนกลับดำเนินการแสดงกำลังทางทหารอย่างต่อเนื่อง ทำให้รัฐบาลญี่ปุ่นต้องตอบโต้อย่างแข็งขัน รัฐบาลญี่ปุ่นได้โอนกรรมสิทธิ์ตามกฎหมายแพ่งของ 3 เกาะในหมู่เกาะเซ็นกากุ (อุโอตสึริชิมะ คิตะโคจิมะ และมินามิโคจิมะ) จากภาคเอกชนไปเป็นของรัฐบาลในเดือนกันยายน พ.ศ. 2555 ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทำให้เรือของหน่วยยามฝั่งจีนเข้ามาในน่านน้ำใกล้เคียงหมู่เกาะเซ็นกากุเกือบทุกวัน ยกเว้นในช่วงที่มีสภาพอากาศเลวร้าย และบ่อยครั้งที่ละเมิดน่านน้ำอาณาเขตของญี่ปุ่นหลายครั้งต่อเดือน

ยิ่งไปกว่านั้น ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2564 จีนได้ออกกฎหมาย 'กฎหมายรักษาความปลอดภัยทางทะเล' ซึ่งกำหนดอำนาจหน้าที่ของหน่วยยามฝั่งจีน แต่กฎหมายฉบับนี้มีข้อกำหนดที่เป็นปัญหาหลายประการ เช่น บริเวณที่ใช้บังคับกฎหมายไม่ชัดเจน และการอนุญาตให้ใช้กำลังอาวุธ ซึ่งขัดต่อกฎหมายระหว่างประเทศ สร้างความกังวลว่าอาจส่งผลกระทบต่อผลประโยชน์อันชอบธรรมของประเทศที่เกี่ยวข้อง รวมถึงญี่ปุ่น เรือของหน่วยยามฝั่งจีนยังคงพยายามเข้าใกล้เรือประมงของญี่ปุ่นในบริเวณใกล้เคียงหมู่เกาะเซ็นกากุ และละเมิดน่านน้ำอาณาเขตโดยติดตั้งปืนใหญ่ ซึ่งเป็นการกระทำที่พยายามเปลี่ยนแปลงสถานการณ์โดยฝ่ายเดียวอย่างต่อเนื่อง

รัฐบาลญี่ปุ่นยืนยันในจุดยืนเดิมว่าหมู่เกาะเซ็นกากุเป็นดินแดนของญี่ปุ่นโดยชอบธรรมทั้งในทางประวัติศาสตร์และกฎหมายระหว่างประเทศ และปัจจุบันญี่ปุ่นก็เป็นฝ่ายครอบครองอยู่ ดังนั้น ญี่ปุ่นจึงยืนยันว่าปัญหาเรื่องการอ้างสิทธิ์ในหมู่เกาะเซ็นกากุนั้นไม่มีอยู่จริง รัฐบาลญี่ปุ่นได้สั่งการให้เจ้าหน้าที่ในพื้นที่ขอให้เรือของหน่วยยามฝั่งจีนออกไปจากพื้นที่ และได้ยื่นคำท้วงติงอย่างรุนแรงต่อรัฐบาลจีนผ่านช่องทางการทูต เพื่อเรียกร้องให้เรือของหน่วยยามฝั่งจีนออกไปจากพื้นที่โดยทันทีและป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์ลักษณะนี้ขึ้นอีก รัฐบาลญี่ปุ่นมีนโยบายที่จะยืนยันในสิ่งที่ควรยืนยัน แต่จะตอบโต้อย่างใจเย็นและเด็ดขาด