Thị trấn Genkai, tỉnh Saga, Nhật Bản đang cân nhắc việc chấp nhận khảo sát tài liệu cho việc xử lý "chất thải hạt nhân"

Tại thị trấn Genkai, tỉnh Saga, Nhật Bản, 3 tổ chức trong tỉnh đã đệ trình lên hội đồng tỉnh một kiến nghị yêu cầu chấp nhận khảo sát tài liệu (bước 1) để lựa chọn địa điểm xử lý cuối cùng cho chất thải phóng xạ cấp cao, còn được gọi là "chất thải hạt nhân", phát sinh từ các nhà máy điện hạt nhân, và việc chấp nhận kiến nghị này đang gây ra tranh cãi.

Chất thải hạt nhân phát ra bức xạ mạnh trong hàng chục nghìn năm, vì vậy theo luật quy định phải xử lý cuối cùng bằng cách chôn lấp sâu dưới lòng đất ít nhất 300m. Việc khảo sát để lựa chọn địa điểm xử lý được thực hiện theo 3 giai đoạn: khảo sát tài liệu, khảo sát sơ bộ và khảo sát chi tiết.

Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) đã đến thăm thị trấn Genkai vào ngày 1 và chính thức yêu cầu thị trưởng Wakayama Shintaro chấp nhận thực hiện khảo sát tài liệu. Hiện tại, chỉ có 2 địa phương là Kamienai-mura và Shukotsu-cho, Hokkaido đang tiến hành khảo sát tài liệu, và có vẻ như METI đã yêu cầu thị trấn Genkai hợp tác để tìm kiếm địa điểm mới chấp nhận khảo sát tài liệu.

Thị trưởng Wakayama cho biết: "Tôi sẽ tiếp thu một cách nghiêm túc việc hội đồng tỉnh đã thông qua kiến nghị này và sẽ xem xét kỹ lưỡng hơn để đưa ra giải pháp." Ông ấy có kế hoạch đưa ra quyết định về việc có chấp nhận khảo sát tài liệu hay không vào khoảng giữa tháng 5.

Tuy nhiên, xung quanh văn phòng thị trấn Genkai, các cuộc biểu tình phản đối đang diễn ra liên tục. Người dân ở thành phố Karatsu lân cận và thị trấn Itoshima, tỉnh Fukuoka đã xuống đường biểu tình với khẩu hiệu "Đừng đẩy chất thải hạt nhân nguy hiểm vào vùng nông thôn". Một cư dân đã chỉ trích: "Việc đưa chất thải hạt nhân từ khắp Nhật Bản đến các địa phương có nhà máy điện hạt nhân và chôn lấp dưới lòng đất là điều không thể tưởng tượng nổi, và họ đã hoàn toàn không lắng nghe ý kiến của người dân."

Khảo sát tài liệu được thực hiện khi chính quyền địa phương tự ứng cử hoặc chấp nhận yêu cầu của chính phủ. Năm 2007, thị trấn Toyo, tỉnh Kochi là địa phương đầu tiên trên toàn quốc tự ứng cử, nhưng sau đó do xảy ra xung đột giữa người dân nên cuối cùng thị trưởng đã bị thay thế và kế hoạch bị hủy bỏ. Sau sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011, cơ hội thảo luận công khai gần như không có, và đến năm 2015, chính phủ đã đưa ra phương thức yêu cầu thực hiện khảo sát.

Ngày 7, Thị trưởng Wakayama đã gặp Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Saito tại Tokyo và cho biết: "Việc lựa chọn địa điểm xử lý cuối cùng là một vấn đề quan trọng, vì vậy tôi muốn tìm hiểu thêm về vấn đề này" và bày tỏ mong muốn tiếp tục đàm phán.

Chính phủ Nhật Bản cho rằng vấn đề chất thải hạt nhân là nhiệm vụ cấp quốc gia chứ không phải của một khu vực cụ thể và kêu gọi các khu vực khác cũng quan tâm đến vấn đề này. Thị trấn Genkai có nhà máy điện hạt nhân do Kyushu Electric Power vận hành, vì vậy nếu khảo sát lựa chọn địa điểm xử lý được thực hiện tại một địa phương có nhà máy điện hạt nhân, đây sẽ là lần đầu tiên trên toàn quốc.