เขตเซตะงะยะ พิจารณาใส่คำว่า “สามี (ไม่จดทะเบียน)” ในช่องแสดงความสัมพันธ์ทางสายเลือดในบัตรประชาชนของคู่รักเพศเดียวกัน

นายกเทศมนตรีเขตเซตะงะยะ โตเกียว นายโนริโตะ โฮซากะ ประกาศในที่ประชุมสภาเขตเมื่อวันที่ 11 ว่าจะพิจารณาลงข้อความในช่องความสัมพันธ์ทางสายเลือดของทะเบียนบ้านสำหรับคู่รักเพศเดียวกันว่า “สามี (ยังไม่จดทะเบียน)” เป็นต้น ซึ่งคล้ายกับกรณีของคู่สมรสที่อยู่กินฉันสามีภรรยาแต่ยังไม่จดทะเบียน ก่อนหน้านี้เขตเซตะงะยะระบุคู่รักเพศเดียวกันว่าเป็น “ญาติ” นายกเทศมนตรีโฮซากะตอบคำถามของสมาชิกสภาเขต อายะ อุเอะคาวะ ว่า “คิดว่าการลงข้อความแบบนี้จะสอดคล้องกับสถานการณ์จริงของคู่รักเพศเดียวกันมากกว่า และอยากจะนำมาใช้”

เขตเซตะงะยะและเขตชิบูยะเป็นเขตแรกๆ ของญี่ปุ่นที่นำระบบการเป็นหุ้นส่วน (Partnership system) มาใช้ในปี 2558 และระบบนี้กำลังแพร่หลายไปทั่วประเทศ ปัญหาเรื่องการลงข้อความสำหรับคู่รักเพศเดียวกันเริ่มจากเมืองโอุมุระ จังหวัดนางาซากิ ซึ่งเป็นเมืองแรกที่ออกทะเบียนบ้านระบุความสัมพันธ์ทางสายเลือดของคู่รักเพศชายว่า “สามี (ยังไม่จดทะเบียน)” เมื่อเดือนพฤษภาคม และเมืองคุระโยชิ จังหวัดโทตโตริก็ดำเนินการในลักษณะเดียวกัน

ในทางกลับกัน กระทรวงแรงงานและสวัสดิการของญี่ปุ่นได้ออกประกาศเรื่องการจ่ายเงินช่วยเหลือค่าใช้จ่ายในการย้ายที่ทำงานตามกฎหมายประกันสังคม โดยระบุว่าจะจ่ายเงินให้เฉพาะบุคคลที่ย้ายที่ทำงานเพียงคนเดียว (แม้ว่าทะเบียนบ้านจะระบุว่าอยู่กินฉันสามีภรรยาแล้วก็ตาม) ทำให้เกิดเสียงวิพากษ์วิจารณ์ว่าเป็นการปฏิบัติที่เลือกปฏิบัติต่อคู่รักเพศเดียวกัน และเป็นการละเมิดสิทธิในความเท่าเทียมกัน นายยาสุชิ มิอุระ ผู้ช่วยรัฐมนตรีกระทรวงแรงงานและสวัสดิการตอบว่า “คู่รักเพศเดียวกันไม่ได้รับการพิจารณาให้เป็นผู้มีสิทธิ์ได้รับเงินช่วยเหลือ” และ “อยากจะพิจารณาหลังจากที่นำเรื่องนี้ไปหารือในที่ประชุมคณะกรรมการฝ่ายนโยบายแรงงาน โดยพิจารณาร่วมกับสถานการณ์การพิจารณาในระบบอื่นๆ ด้วย”

ตามกฎหมายประกันสังคม ผู้มีสิทธิ์ได้รับเงินช่วยเหลือค่าใช้จ่ายในการย้ายที่ทำงานเนื่องจากการโยกย้ายงานสามารถขอรับเงินช่วยเหลือค่าเดินทาง ค่าใช้จ่ายต่างๆ ของตนเองและครอบครัว ดังนั้น จำนวนเงินที่ได้รับจึงขึ้นอยู่กับว่าคู่สมรสได้รับการยอมรับว่าเป็นครอบครัวตามกฎหมายหรือไม่ ปัจจุบัน คู่สมรสที่อยู่กินฉันสามีภรรยาได้รับเงินช่วยเหลือ แต่คู่รักเพศเดียวกันยังไม่ได้รับ

นายเคย์ตะ มัตสึอุระ ได้ปรึกษาเจ้าหน้าที่เขตว่าสามารถขอให้ลงข้อความในช่องความสัมพันธ์ทางสายเลือดของทะเบียนบ้านว่า “สามี (ยังไม่จดทะเบียน)” ได้หรือไม่ เนื่องจากหวังว่าการลงข้อความแบบนี้จะทำให้คู่รักเพศเดียวกันได้รับการปฏิบัติเช่นเดียวกับคู่สมรสที่อยู่กินฉันสามีภรรยา

นายเคย์ตะ มัตสึอุระกล่าวว่า “รู้สึกว่าการที่เขตจะพิจารณาเรื่องนี้เป็นความก้าวหน้าที่สำคัญ รู้สึกดีใจมาก ที่เมืองโอุมุระเป็นผู้ริเริ่มนำร่อง ทำให้การพิจารณาในครั้งนี้เป็นไปในทางบวก ขอบคุณมาก”

ศาลสูงสุดของญี่ปุ่นได้มีคำพิพากษาเมื่อเดือนมีนาคมปีนี้ว่า คู่รักเพศเดียวกันก็เป็นผู้มีสิทธิ์ได้รับเงินช่วยเหลือตามกฎหมายที่ให้ความช่วยเหลือผู้เสียหายจากอาชญากรรม เป็นต้น โดยพิจารณาว่าเป็นผู้ที่มี “สถานการณ์คล้ายคลึงกับการอยู่กินฉันสามีภรรยา” องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั่วประเทศกำลังดำเนินการตามคำพิพากษา ในทำนองเดียวกัน การที่กระทรวงแรงงานและสวัสดิการเลือกปฏิบัติต่อคู่รักเพศเดียวกันโดยไม่อนุญาตให้ได้รับเงินช่วยเหลือค่าใช้จ่ายในการย้ายที่ทำงานตามกฎหมายประกันสังคมเหมือนกับคู่สมรส คงจะต้องถูกเรียกร้องให้ทบทวนการตัดสินใจในเร็วๆ นี้ หากมีการฟ้องร้องขึ้นมา คงจะแพ้คดีอย่างแน่นอน เนื่องจากสถานะของคู่รักเพศเดียวกันเทียบเท่ากับคู่สมรสตามทะเบียนบ้าน ดังนั้นจึงควรจะอนุญาตให้ได้รับเงินช่วยเหลือโดยเร็วที่สุด ไม่ใช่หรือ?