Japonya Merkez Bankası, Devlet Tahvili Satın Alma Daraltmasını İlgili Planı Temmuz'da Açıklayacak… Piyasanın Beklentileri Henüz Karşılanmadı

Japonya Merkez Bankası, 14 Temmuz'da düzenlenen para politikası karar toplantısında devlet tahvili alım hacmini azaltmaya karar verdi, ancak somut planları Temmuz toplantısına erteledi. Bunun üzerine piyasada Japonya Merkez Bankası'nın politikalarının 'beklentilerin altında kaldığı' yönünde tepkiler yükseldi. ABD'nin faiz indirimlerini ertelemesiyle Japonya ve ABD arasındaki faiz farkının kapanmaması nedeniyle Japonya Merkez Bankası, politikalarını kademeli olarak açıklarken, Yen'in değer kaybını engelleme tavrını benimseyerek zaman kazanıyor.

Başkan Ueeda Haruhiko, 14 Temmuz'daki karar toplantısı sonrasında düzenlediği basın toplantısında, "Son dönemdeki Yen'in değer kaybı, fiyat artışlarının bir nedeni olup, politika uygulama durumunu yakından takip ediyoruz" diyerek, "Geçmişe kıyasla döviz kurlarındaki değişimlerin fiyatlara etkisinin arttığını kabul etmeliyiz" ifadelerini kullandı. Mart toplantısında 'acil durum finansal gevşetme' önleminin kaldırılmasına karar verildikten sonra da, "kısa vadede gevşek koşulların süreceği" vurgusu yapılmış ve Yen'in değer kaybı devam etmişti. Nisan toplantısı sonrası basın toplantısında da Ueeda'nın açıklamaları, Yen'in değer kaybını kabullenmiş gibi yorumlanmış ve Yen'in değeri hızla düşerek 1 dolar karşılığında 160 Yen'e kadar gerilemişti. Bu durum, Maliye Bakanlığı ve Japonya Merkez Bankası'nın toplamda 9 trilyon 788,5 milyar Yen tutarında döviz piyasasına müdahalede bulunmasının temel nedenlerinden biri olmuştu.

Ueeda, 7 Mayıs'ta Başbakan Kişida Fumio ile Başbakanlıkta görüştükten sonra "Yen'in değer kaybını yakından takip ediyoruz" açıklamasını değiştirdi. Piyasada bu toplantıda Japonya Merkez Bankası'nın devlet tahvili alımını azaltma planını kesinleştireceği ve Temmuz toplantısında faiz artışına gideceği tahminleri vardı. Ueeda, devlet tahvili alımını azaltma planını erteleme nedeni olarak "piyasanın görüşlerini dinlemek ve dikkatlice karar vermek istediklerini" açıklasa da, Nomura Genel Araştırma Enstitüsü ekonomisti Kimura Nobuhiro, "Malzemeler ortaya çıktığı için Yen'in değer kaybının ilerlemesi riskini fark etmiş olabilirler" diye tahmin etti.

ABD Federal Rezerv Sistemi (Fed), 12 Temmuz'da düzenlediği Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında politika faiz oranını sabit tuttu ve bu yılki faiz indirimi sayısı beklentisini 3'ten 1'e düşürdü. ABD'nin faiz indirimine gitmemesi durumunda Yen'in değer kaybı eğiliminin tersine dönmesinin zor olduğu görülüyor. Kimura ekonomisti, "Japonya Merkez Bankası, ABD'nin faiz indirimine kadar Yen'in değer kaybını engelleme etkisini olabildiğince sürdürmek istemiş olabilir" dedi.

Japonya Merkez Bankası'nın elindeki kartlar arasında Yen'in değer kaybını hafifletmek için en etkili olanı faiz artırımıdır. Ancak faiz artırımı, konut kredisi faiz oranlarının artması ve şirketlerin finansman maliyetleri gibi ekonomiye de olumsuz etkiler yaratır. Japonya'nın 1-3. çeyrek GSYİH'sinin (mevsimsel olarak düzeltilmiş) revize edilmiş rakamı, gerçekte yıllık %1,8 oranında azalmıştı. 4-6. çeyrekte Toyota Otomobil gibi büyük şirketlerin sertifikasyon sahtekarlığı nedeniyle üretim duruşları gibi olumsuzluklar yaşandığı için, şu anda ekonominin güçlü olduğunu söylemek zordur. Japonya Merkez Bankası'ndan bir yetkili, "Faiz oranlarını yükseltemiyoruz ve Yen'in değer kaybına da karşı önlem alınmasını istiyorlar. Bu, çıkmaz bir sokak. Bir noktada faiz artışını göze almak zorunda kalacağız" dedi.

Önemli olan, böyle bir kararın ne zaman verileceğidir. Ueeda başkanı, ücret ve fiyatların iyileşen bir döngü oluşturduğunu görürlerse ek faiz artırımı yapmayı düşündüklerini belirtmişti ve 14 Temmuz'daki basın toplantısında da Temmuz ayında faiz artırımına ilişkin olarak "elbette mümkün" ifadesini kullanmıştı. Ancak bunu harfiyen kabul eden fazla kişi yok. Piyasa uzmanları arasında "Devlet tahvili alımının azaltılması ve faiz artırımı aynı anda yapılması düşünülemez" görüşü hakim olup, faiz artırımının Eylül sonrasına ertelenmesi gerektiği görüşü yaygınlaşmaktadır.

Öte yandan, Japonya Merkez Bankası'nın devlet tahvili alım hacmini azaltmasının piyasaya etkisi konusunda uzman görüşleri farklılık gösteriyor. Bazı uzmanlar, devlet tahvili alım hacminin azalmasının uzun vadeli faiz oranlarını yükseltebileceğini öngörürken, diğer uzmanlar ise Japonya Merkez Bankası'nın politikalarının piyasaya etkilerinin sınırlı olacağını analiz ediyor. Bundan sonra Japonya Merkez Bankası'nın politika yönünü ve piyasanın tepkisini izlemekte fayda var.