Japonya'nın Elektrikli Araç Sektöründeki Durgunluk: Dünya Neden Önde?

Karbon nötrüne ulaşmak için dünya genelinde elektrikli araç (EV) pazarı hızla büyüyor. Ancak Japon otomotiv sektörü bu pazarda geride kalıyor ve bu durum endişeleri artırıyor. Hükümetin ve sektörün ortaklaşa çözümler üretmesi gerektiği belirtiliyor.

2021 yılında dünya genelindeki EV satışları yaklaşık 6,6 milyon adede ulaşarak 2019 yılına göre 3 kat arttı. Sadece Çin'de 3,5 milyondan fazla elektrikli araç ve plug-in hibrit araç gibi yeni enerjili araç satıldı ve 2022 yılında 5 milyon araç satışı hedefleniyor. Bu gelişmelere paralel olarak Toyota da 2030 yılında 3,5 milyon EV satışı hedefini belirledi.

Öte yandan, Japon şirketlerinin 2022 yılındaki EV sevkiyatı sadece 120.000 adet civarında kaldı. Şu anda dünya EV pazarına liderlik eden Tesla, Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve Avrupa'da büyük fabrikalarını işletiyor ve Çinli BYD de küresel EV pazarında 3. sıraya yükseldi. Dahası, Almanya gibi Avrupa ülkeleri de dizel yakıttan kurtulma politikaları doğrultusunda EV üretimlerine hız verdi. Böylece Japonya, EV pazarında geride kalıyor.

Japon otomotiv sektörünün EV pazarında geride kalmasının birçok nedeni var. İlk olarak, içten yanmalı motor ve hibrit teknolojilerine duydukları gurur nedeniyle Japon üreticilerin EV teknolojisi geliştirmeye gereken özeni göstermedikleri söylenebilir. Ayrıca, EV üretiminin maliyetli olması ve kâra geçmenin uzun sürmesi de üreticileri tereddütte bırakmış olabilir. Ancak EV geliştirme süreci hiç gecikmemiş değildi. 2009 yılında Mitsubishi'nin i-MiEV'i piyasaya sürmesiyle birlikte Japon üreticiler 2010'lu yılların başından itibaren EV'leri piyasaya sürdüler. Ancak sorun, tam teşekküllü bir üretim sistemine geçmeyi başaramamış olmalarıydı.

Gelir kaynağı olan içten yanmalı motorlu araç üretim tesislerini kullanarak EV ile de işlerini genişletmek kolay olmamıştır. EV'lerin yaygınlaşmasını hızlandırmak için iç pazar koşulları da elverişli değildi. Japonya'da EV şarj altyapısının yetersizliği, lityum iyon pil güvenliği konusundaki endişeler, pil maliyetlerinin yüksekliği, nadir toprak elementleri gibi temel hammaddelere olan dışa bağımlılık gibi EV'lere karşı temkinli bir yaklaşım hâlen mevcuttu. Buna ek olarak, COVID-19 pandemisi nedeniyle yurtdışı pazar bilgilerine erişim zorlaşınca, pazar değişikliklerinin hafife alındığı da olası görünüyor.

Japon otomotiv sektörünün bu tedbirli yaklaşımının ardında, otomotiv üretiminin dikey entegre yapısı nedeniyle elektrikli araç bileşenleri tedarik zincirinin kurulmasının büyük maliyetler gerektirdiği gerçekçi bir sorun da vardı. Bileşen üreticilerinin durumları farklı olduğundan, gelecekteki dönüm noktasının tam olarak nerede olacağını kestirmek zor olmuştur.

Ancak Japon otomotiv sektörü artık harekete geçmelidir. EV gövdesi, içten yanmalı motorlardan farklı olarak çok daha az parçadan oluşur. Birçok bileşen üreticisi, EV çağıyla birlikte yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak ve bu da doğrudan istihdam sorununa yol açacaktır. Dahası, ülke içinde üretilen EV bileşenleri veya araçları kömürle çalışan santrallerde üretilmişse, Avrupa'nın uygulamaya koyduğu karbon sınır vergisi kapsamına girebilir. Pil ve pil gibi temel bileşenlerin teknolojik altyapısı da yurtdışına bağımlılığı yüksektir. Şu an, Japon hükümeti ve sektörünün güçlerini birleştirerek ülke içinde bir EV ekosistemi oluşturmaya başlaması gerekiyor.

Son zamanlarda, otonom sürüş, bağlantılı araçlar, araç paylaşımı ve elektrikli araçlar gibi mobilite dönüşümünü ifade eden 'CASE' alanında Japon şirketlerinin geride kaldığı da dile getiriliyor. Bu koşullar altında EV sektörü de Japon ekonomisi için büyük bir fırsat olabilir, bu nedenle ulusal sanayi stratejisi bağlamında daha geniş bir perspektifle ele alınması gerektiği savı güç kazanıyor. EV pazarında geride kalan Japonya'nın bu sefer stratejik olarak fırsatı yakalaması gerektiği yönünde görüşler dile getiriliyor.