Sahtekarlığı Önlemek İçin 3 Aşamalı Unsur - Fırsat, Motivasyon, Haklı Çıkarma

Bir şirket içinde meydana gelen yasa dışı eylemler, yani yolsuzluklar her zaman bir risk faktörüdür. Yolsuzluğu önlemek için, oluşum nedenlerini anlamak önemlidir. Organizasyonel suç araştırmacısı Donald Cressey ve sertifikalı muhasebeci Steve Albrecht, yolsuzluk olaylarının nedenlerini 'fırsat', 'motivasyon ve baskı', 'rasyonalizasyon' olmak üzere üç faktöre dayandıran 'Yolsuzluğun Üçgeni' teorisini ortaya koymuşlardır.

Bu üç faktörden herhangi biri eksikse, yolsuzluk meydana gelmesi zordur. Bu nedenle, yolsuzluğu önlemek için, bu üç faktörün ortaya çıkmaması sağlanmalıdır.

Birincisi, 'fırsat', yolsuzluk yapılabilecek bir ortamın hazır olduğuna işaret eder. Örneğin, belirli bir görevin veya yetkinin tek bir kişiye yoğunlaştığı ve denetimin zor olduğu durumlar, iç kontrol sisteminin zayıf olduğu durumlar buna örnektir. Bu tür durumları ortadan kaldırmak için, iş bölümü, karşılıklı denetim, periyodik denetimler, güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesi gibi önlemler gereklidir.

İkincisi, 'motivasyon ve baskı', yolsuzluk yapılması gereken durumsal faktörleri ifade eder. Örneğin, iş yükünün fazla olması veya performans baskısı, geçim sıkıntısı gibi nedenlerle yolsuz yollara başvurmak zorunda kalınması buna örnektir. Bunu önlemek için, uygun iş yükü atama, adil performans değerlendirme ve ödül sistemlerinin oluşturulması, çalışan şikayetlerinin ele alınması gibi şirket düzeyinde çabalar gereklidir.

Üçüncüsü, 'rasyonalizasyon', yolsuzluğun gerekçelendirilmesi mantığını ifade eder. 'Rakipler de bunu yapıyor', 'Bu düzeyde bir sorun olmaz' gibi gerekçelerle yolsuzluk haklı çıkarılır. Bunu gidermek için etik eğitimler, şeffaf iletişim sistemlerinin kurulması, adil bir şirket kültürü oluşturulması gibi önlemler gereklidir.

Şirket içindeki yolsuzluğu önlemek için, fırsat, motivasyon ve rasyonalizasyonun üçgen faktörlerini ortadan kaldırmak için çok yönlü çabalar gereklidir. İç kontrol sistemlerinin güçlendirilmesi, insan kaynakları sistemlerinin şeffaf bir şekilde yönetilmesi ve etik yönetim kültürünün yerleşmesi gibi kapsamlı çabalar gösterilmelidir. Önlem almak, yolsuzluktan kaynaklanan zararları en aza indirmenin en kısa yoludur.