Phí sử dụng đường cao tốc Nhật Bản cao nhất thế giới, lo ngại về việc tăng giá mạnh mẽ cùng với sự chú ý đến hình thức trả phí cố định

Một dự luật nhằm cải thiện phương tiện giao thông cho cư dân sinh sống tại cả thành thị và nông thôn, những người có điểm sinh hoạt trải dài trên cả hai khu vực, đang được Quốc hội xem xét. Gánh nặng chi phí đi lại giữa hai khu vực đã trở thành một vấn đề nan giải, đặc biệt là phí sử dụng đường cao tốc khi di chuyển bằng ô tô, mức phí này được đánh giá là rất cao so với tiêu chuẩn quốc tế, gây ra không ít áp lực cho người dân. Thời điểm miễn phí sử dụng đường cao tốc đã bị lùi lại đến năm 2115, và thay vì miễn phí, ý kiến cho rằng áp dụng hình thức phí định kỳ với giá rẻ có thể thúc đẩy sự phát triển của vùng nông thôn đang được đưa ra.

Tại Nhật Bản, phí sử dụng đường cao tốc được tính bằng cách cộng thêm 24,6 Yên/km (đối với xe thông thường) vào mức phí cơ bản là 150 Yên. Mức phí này được đánh giá là khá cao so với các nước khác trên thế giới. Ở các nước phát triển như Đức, Anh, Mỹ, về nguyên tắc, đường cao tốc là miễn phí, và ngay cả khi so sánh với các quốc gia khác có thu phí, Nhật Bản cũng nằm trong số những nước có mức phí cao nhất. Ví dụ, Pháp là 15,6 Yên, Tây Ban Nha là 13,4 Yên, Ý ở vùng đồng bằng là 8,7 Yên và vùng núi là 10,3 Yên.

Nguyên nhân dẫn đến việc phí sử dụng đường cao tốc Nhật Bản đắt đỏ là do chi phí xây dựng và bảo trì rất lớn. Do đặc điểm địa lý phải đối mặt với nguy cơ động đất, Nhật Bản phải đầu tư rất nhiều chi phí để xây dựng các công trình chịu lực. Chi phí xây dựng được huy động bằng cách vay vốn từ các tổ chức tài chính và được hoàn trả bằng doanh thu từ phí sử dụng, do đó gánh nặng tài chính đè nặng lên người sử dụng. Việc bảo trì các công trình cũ cũng cần chi phí liên tục, dẫn đến việc thời hạn thu phí đã được gia hạn thêm 50 năm, đến năm 2115.

Trước tình hình này, cựu Phó chủ tịch Toyota Kurioka Kanji (87 tuổi) và cựu quan chức tỉnh Gifu kiêm cố vấn quản lý Kondo Chuji (66 tuổi) đã đề xuất áp dụng hình thức phí định kỳ. Tại Thụy Sĩ, người dân có thể sử dụng đường cao tốc không giới hạn với giá 6.800 Yên/năm (40 Franc Thụy Sĩ) thông qua hình thức phí định kỳ.

Mặt khác, trên thế giới, xu hướng thu phí và tăng phí sử dụng đường cao tốc cũng đang diễn ra. Do thâm hụt ngân sách và tình trạng xuống cấp của cơ sở hạ tầng ngày càng gia tăng, gánh nặng chi phí bảo trì tăng cao, một số quốc gia như Thụy Sĩ, Áo đã áp dụng hình thức thu phí trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, mức phí hiện tại vẫn thấp hơn so với Nhật Bản.

Trong bối cảnh đó, Nhật Bản cũng đang xem xét các phương án giảm nhẹ, bao gồm cả việc giảm phí sử dụng. Các cơ quan tư vấn của chính phủ đang thảo luận về việc giảm phí thay vì miễn phí hoàn toàn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, bao gồm cả việc đảm bảo nguồn thu và thiết lập hệ thống quản lý cơ sở hạ tầng.